Minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat (EZK) opende de middag met een waardering naar de Cluster 6 bedrijven en de toezegging zich maximaal in te zetten om de knelpunten voor verduurzaming weg te nemen.

Het gesprek dat Minister Adriaansens voerde met een aantal CEO’s van cluster6-bedrijven, bevestigde dat juist bij de regionale bedrijven veel daadkracht zit om de energietransitie mogelijk te maken. Adriaansens: “De bedrijven in Cluster 6 zorgen voor regionale werkgelegenheid en dragen veel bij aan de Nederlandse economie. Ik zou ze dan ook op het schild willen hijsen om onze waardering en sympathie te tonen. Maar nog belangrijker is dat het kabinet er alles aan doet om de randvoorwaarden te scheppen die nodig zijn om ook deze bedrijven te helpen bij hun uitdaging om snel te verduurzamen.”

Die randvoorwaarden zijn momenteel nog een heikel punt. Bedrijven werken vaak zelf al plannen uit om te kunnen verduurzamen, maar komen bij de uitvoering vervolgens knelpunten tegen die ze niet zelf kunnen oplossen. Bijvoorbeeld omdat ze niet op tijd een nieuwe of zwaardere elektriciteitsaansluiting kunnen krijgen, terwijl dit wel nodig is om hun productieproces te verduurzamen. Of omdat hun verduurzamingsplan net niet onder een subsidieregeling past, die wel nodig is om een onrendabele top te kunnen financieren. Voor het identificeren en oplossen van deze knelpunten is Actieplan Cluster 6 opgesteld en krijgt Cluster 6 een clusterregisseur die deelneemt aan de stuurgroep NPVI.

Grote stappen gezet

Directeur Verduurzaming Industrie van het Ministerie van EZK Karlo van Dam: “De Nederlandse industrie heeft grote stappen gezet terwijl de focus van klimaattransitie verschoof naar energietransitie. Inmiddels is het niet meer de vraag of de industrie moet verduurzamen, maar vooral hoe? Deze uitvoeringsfase vraagt ook om een transitie in het denken van onze eigen organisatie. Hoe kunnen we samen met bedrijven nadenken over hoe ze de transitie kunnen doormaken? Nu is het moment gekomen dat we ook naar de regio kijken. In de voorjaarsnota is daarom een bedrag van €47 miljoen uit het Klimaatfonds opgenomen voor ondersteuning van Cluster 6.”

Regionale oplossingen

Gerrit Jan Koopman, voorzitter van stichting Cluster 6: “De energietransitie is een volledige systeem-transformatie waar de gehele samenleving mee te maken krijgt. We staan nog maar aan het begin van de transitie en nu al loopt er zand in de raderen omdat het stroomnet de toegenomen vraag niet aankan. Juist de bedrijven buiten de geografische industrieclusters merken hier als eerste de gevolgen van. In de tussentijd overwegen veel bedrijven verschillende opties: zonne-energie, geothermie en warmtepompen. Maar ze kijken ook naar regionale oplossingen. Die aanpak, moeten we doorzetten.”

Handelingsperspectief

Jasper Vos, CEO van keramische bouwmaterialenproducent Wienerberger: “We produceren onze producten zo energie-efficiënt mogelijk. Toch zijn we nog steeds een relatief grote energiegebruiker. Om onze CO2-voetafdruk nog verder te kunnen verlagen, hebben we toegang nodig tot duurzame energie. Helaas is elektrificeren voorlopig niet mogelijk omdat we daarvoor een netverzwaring nodig hebben. De aanvragen daarvoor lopen, maar dat gaat minimaal tot 2028 duren. En waterstof is voorlopig ook niet beschikbaar.

Net als de rest van de industrie worden we geconfronteerd met hoge energie- en CO2-belastingen terwijl we geen alternatieven hebben. Ik ben dan ook blij met de samenwerking en erkenning van het belang van Cluster 6-bedrijven. Voor ons is het heel belangrijk dat we handelingsperspectief krijgen. En dat we weten wanneer we de nodige investeringen kunnen doen om verdere stappen te nemen in de verduurzaming van onze 17 productielocaties.”

Samenwerking ketenpartijen

Hans Meeuwis, CEO Royal Cosun: “Cosun is intrinsiek gecommitteerd zich in te zetten voor een toekomstbestendige duurzame keten. We stelden hiervoor duidelijke duurzaamheidsdoelstellingen vast, met een helder plan. Het is essentieel dat de condities om te kunnen verduurzamen goed worden ingevuld. Ik ben daarom blij met de aandacht die Cluster 6 nu krijgt en de samenwerking tussen ketenpartijen om hierop te versnellen.

We denken dat de maatwerkaanpak ons verder kan helpen. We zijn bereid alle benodigde investeringen te doen, maar dan hebben we capaciteitsuitbreiding van het net nodig. Zo dragen we samen bij aan verbetering van klimaat én leefomgeving.”

Urgentie wordt gevoeld

Hilbert Klok, Senior strategisch adviseur Klimaatakkoord bij TenneT: “Zowel de landelijke als de regionale netbeheerders voelen de urgentie om congestieproblematiek aan te pakken. Tegelijkertijd is het fysiek onmogelijk om alles in een keer op te lossen. Het is voor ons dan ook essentieel dat we inzicht krijgen in de capaciteitsbehoefte van de industrie. De samenwerking van de regionale bedrijven via Cluster 6 helpt ons om die data gecoördineerd binnen te krijgen. Als wij weten welke bedrijven wanneer hoeveel capaciteit nodig hebben, kunnen we kijken waar de nodige netverzwaringen moeten komen.”

Samen knelpunten wegnemen

Gerard Schouw, Bestuurlijk aanjager Slim met stroom: “Netcongestie is een probleem van ons allemaal. Dat betekent dat we ook gezamenlijk aan de oplossing moeten werken en niet naar elkaar moeten wijzen. We gaan van een statisch energiesysteem naar een dynamische variant, wat een enorme transformatie vraagt in een korte periode. Mijn taak is om de voorbeelden op te halen van wat nog wel kan, die in de etalage te zetten en zo snel mogelijk op te schalen. Dat neemt niet weg dat we ook aan de knelpunten moeten werken. Ik bespeur veel energie bij bedrijven, netbeheerders en lokale overheden. Laten we die energie goed richten om snel stappen te kunnen zetten in het terugdringen van de CO2-emissies van Cluster 6.”

Bekijk het verslag en de presentaties